Δικαιούται όποιος αγωνίζεται ενάντια στο Κράτος, να υιοθετεί θρησκευτικές και μαγικές πρακτικές; Να πιστεύει σε πνεύματα νεράιδων, νεκρών κι άλλων οντοτήτων, όπως αγίων ή και θεών του αρχαίου πολυθεϊστικού κόσμου; Είναι ιστορικά κι αρχαιολογικά αποδεδειγμένο πως οι άνθρωποι δημιουργούσαν νοητικές σχέσεις με πνεύματα της φύσης, με τους νεκρούς προγόνους, για να βοηθηθούν στον καθημερινό βίο, αλλά και ν’ αντλήσουν δυνάμεις, ώστε να μπορούν να αντισταθούν καλύτερα στην καταπίεση. 

Μπορεί ωστόσο η παραπάνω αντίληψη να εναρμονιστεί με τον αντικρατικό αγώνα; Ο Christopher Scott Thompson στο βιβλίο του Pagan Anarchism μελετά, αναλύει, συμπεραίνει και προτείνει σε σχέση με το ζήτημα. 

Παρά τις κατά τόπους διαφωνίες μας, πρόκειται πιθανότατα για την πλέον ολοκληρωμένη μελέτη πάνω στο ζήτημα.

Για τον  λόγο αυτόν, παρουσιάζουμε την εισαγωγή μεταφρασμένη στα ελληνικά. Επίσης, θα ακολουθήσουν εν καιρώ ενδιαφέροντα αποσπάσματα από διάφορα κεφάλαια του βιβλίου. 

Προσευχή στην Κυρά μας της Αναρχίας

Ω μαυροφορεμένη μας Κυρά με τα ματωμένα μάτια

Ζωσμένη με την κόκκινη ζώνη σου πάνω σε ανοιχτό βιβλίο,

Με απλωμένα μα άδεια τα χέρια. Άκου τις κραυγές μας!

Με τρόμο και θλίψη για όσα αντίκρισες

Κλαις για μας. Κι όμως η καρδιά σου είναι φωτιά.

Ω Κοκκινόμαυρη Παναγιά, άσε την επιθυμία

να ‘ρθει φλεγόμενη μέσα μας, μέχρι να χάσουμε τον ύπνο μας.

Κατάστρεψε την απάθειά μας

Και βόηθα μας να κρατήσουμε τη συμφωνία μας με οργή,

Τη δική μας λαμπρή φωτιά.

Κι ας ματώσουν τα μάτια μας με την ίδια επιθυμία

Μέχρι η μέρα να φτάσει, μόλις δούμε

Την εκπλήρωση της προφητείας

Ότι κάποια μέρα σύντομα, μια πλημμύρα

Θα καθαρίσει αυτούς τους δρόμους και θα ξεπλύνει τις παρειές  σου από το αίμα.

 

Στην Ισπανία, πριν τον Εμφύλιο Πόλεμο, ο αναρχισμός ήταν γνωστός ως «η Ιδέα», και οι αναρχικοί ακτιβιστές είχαν τη φήμη μιας σχεδόν μοναστικής αυστηρότητας και αυτοπειθαρχίας. Παρά αυτές τις σχεδόν θρησκευτικές υπόνοιες, στη συντριπτική τους πλειονότητα ήταν άθεοι και μαχητικά εχθρικοί απέναντι στην οργανωμένη θρησκεία. Το σημερινό αναρχικό κίνημα εξακολουθεί να περιλαμβάνει πολλούς άθεους, αλλά και μια μεγάλη μειονότητα θρησκευόμενων ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων και παγανιστών. Ο Παγανιστικός Αναρχισμός είναι μια πραγματικότητα, ένα γεγονός που πιθανότατα θα εξέπληττε πολλούς από τους προηγούμενους υποστηρικτές της «Ιδέας». Τι ακριβώς είναι, λοιπόν, ο παγανιστικός αναρχισμός;

Ο Παγανισμός και ο Αναρχισμός είναι εξίσου δύσκολο να οριστούν, επειδή τόσοι πολλοί άνθρωποι αποδίδουν τόσες πολλές διαφορετικές έννοιες και στις δύο λέξεις. Για να κατανοήσουμε πώς αυτές οι δυο ιδέες μπορούν να λειτουργήσουν μαζί, πρέπει πρώτα να κατανοήσουμε τι σημαίνει η καθεμιά.

Ο όρος «Παγανισμός» ειδικότερα μπορεί να σημαίνει πολλά διαφορετικά πράγματα. Πολλοί από τους ανθρώπους που χρησιμοποιούν τη λέξη τώρα, αναφέρονται σε έναν συγκεκριμένο τύπο παγανιστικής θρησκείας, που έχει μια χαλαρή σύνδεση με τη μαγεία Wicca[1]. Πολλοί από αυτούς δεν γνωρίζουν καν ότι οι όροι «παγανιστής» και «Wiccan» δεν είναι συνώνυμοι ή ότι υπάρχουν είδη παγανισμού με μικρή ομοιότητα με τη Wicca. Οι μελετητές χρησιμοποιούν συχνά τη λέξη «παγανιστής», για να αναφερθούν στις πολυθεϊστικές θρησκείες της προχριστιανικής Ευρώπης, μερικές από τις οποίες ήταν πλήρως οργανωμένες θρησκείες με κρατική υποστήριξη. Οι σύγχρονοι παγανιστές που την αναδημιούργησαν στρέφονται σε αυτές τις αρχαίες μορφές πολυθεϊσμού για έμπνευση και προσπαθούν να ανακατασκευάσουν συστηματικά αυτές τις αρχαίες πρακτικές.

Χρησιμοποιώ τη λέξη με μια ευρύτερη σημασία, για να αναφερθώ σε λαϊκές θρησκευτικές και μαγικές πρακτικές που επικεντρώνονταν σε πνεύματα της φύσης, νεράιδες, νεκρούς και θεούς. Ο Παγανισμός με αυτή την ευρύτερη έννοια δεν έληξε με τη χριστιανική μεταστροφή, επειδή ποτέ δεν περιοριζόταν σε μια «οργανωμένη θρησκεία» εξ αρχής. Οι απλοί άνθρωποι σε όλη την Ευρώπη συνέχισαν να αφήνουν προσφορές για τις νεράιδες και τους νεκρούς, πολλούς αιώνες μετά την επίσημη μεταστροφή στον Χριστιανισμό. Δεν θεωρούσαν τους εαυτούς τους ως «παγανιστές» με οποιαδήποτε τυπική έννοια, αλλά εξακολουθούσαν να θεωρούν τον κόσμο γύρω τους γεμάτο με «πνεύματα» και οι καθημερινές πνευματικές τους πρακτικές αντανακλούσαν αυτή την κοσμοθεωρία. Πίστευαν ακόμα στις τοπικές βασίλισσες των νεράιδων και στους βασιλιάδες τους, οντότητες που γίνονταν κατανοητές ως θεοί πριν τη χριστιανική μεταστροφή. Επίσης, διατήρησαν μια ημί-πολυθεϊστική κοσμοαντίληψη στη λατρεία αγίων, πολλοί από τους οποίους δεν αναγνωρίζονταν επίσημα ως άγιοι από την εκκλησία και μερικοί από τους οποίους ήταν αρχικά προχριστιανικοί θεοί.

Οι αγρότες που αντιστέκονταν στη φεουδαρχία κατέφευγαν μερικές φορές σε αυτή την παράδοση μαγείας και λατρείας πνευμάτων για βοήθεια ενάντια στους καταπιεστές τους. Για παράδειγμα, το έργο της Emma Wilby «Τα οράματα του Ίζομπελ Γκάουντι» [The Visions of Isobel Gowdie] καταγράφει πώς χρησιμοποιούνταν οι λαϊκές πεποιθήσεις σχετικά με τους βασιλείς των νεράιδων του 17^ου αι. στη Σκωτία, για να καταραστούν τους φεουδάρχες γαιοκτήμονες.

Στη διάρκεια της περιόδου των περιφράξεων[2], οι επαναστάτες στην Ιρλανδία αυτοαποκαλούνταν ακόλουθοι της βασίλισσας των νεράιδων Sadhbh, εξοργισμένοι από την περίφραξη των κοινοτικών εκτάσεων. Υπάρχουν αρκετές παρόμοιες αφηγήσεις από άλλες περιοχές, που δείχνουν ότι οι λαϊκές μαγικές και θρησκευτικές πρακτικές δεν ήταν απλώς το «όπιο του λαού», αλλά μπορούσαν να τις επικαλεστούν, για να εμπνεύσουν αγώνες ενάντια στην καταπίεση.

Οπότε, όταν μιλώ για «παγανισμό», δεν αναφέρομαι απαραίτητα στους Wicca ούτε σε μια σχολαστική ανακατασκευή του προχριστιανικού πολυθεϊσμού. Μιλάω για τις θρησκευτικές και μαγικές πρακτικές του απλού λαού, που επικεντρώνονται σε πνεύματα νεράιδων, τους νεκρούς και άλλες οντότητες, όπως αγίους ή θεούς. Αυτές οι πρακτικές υπήρχαν παράλληλα με την οργανωμένη θρησκεία, αλλά ξεχωριστά από αυτήν, πριν και μετά τον Χριστιανισμό. Οι άνθρωποι καλλιεργούσαν σχέσεις με πνεύματα της φύσης, τους νεκρούς και άλλες οντότητες, για να βοηθηθούν, στα πρακτικά, καθημερινά τους προβλήματα, συμπεριλαμβανομένου του πώς να αντιστέκονται αποτελεσματικά στην καταπίεση. Όταν συνδυάζετε αυτό το είδος θρησκευτικής πρακτικής με τον αναρχισμό, έχετε παγανιστικό αναρχισμό. Τι είναι, λοιπόν, ο αναρχισμός;

Οι περισσότεροι άνθρωποι ερμηνεύουν τη λέξη «αναρχία» ως μια «κοινωνία χωρίς κυβέρνηση», αλλά παρόλο που μια αναρχική κοινωνία δεν θα είχε κυβέρνηση όπως την αντιλαμβανόμαστε τώρα, αυτή δεν είναι στην πραγματικότητα η προέλευση της λέξης. Η λέξη προέρχεται από το ελληνικό πρόθεμα αν- ή «χωρίς» και τη λέξη «αρχή», δηλαδή εξουσία. Με άλλα λόγια, χωρίς αφεντικά.

Θα ήθελα να προτείνω ότι αυτός είναι ένας πιο χρήσιμος τρόπος, για να κατανοήσουμε τη λέξη, επειδή μας βοηθά να διευκρινίσουμε τι είναι και τι δεν είναι η αναρχία.

Όταν σκεφτόμαστε τη λέξη «αναρχία» ως «χωρίς αφεντικά», είναι σαφές ότι πολλές από τις ιδέες στις οποίες οι άνθρωποι αναφέρονται ως ήδη αναρχισμού δεν θα έπρεπε να περιγράφονται με αυτό τον τρόπο. Αν θέλεις να ζήσεις σε έναν κόσμο τύπου Mad Max με πολέμαρχους και πολεμιστές, δεν είσαι αναρχικός. Μια διασπασμένη κοινωνία με ένοπλες ομάδες πιστές σε τοπικούς πολέμαρχους δεν είναι μια κοινωνία χωρίς αφεντικά· είναι μια κοινωνία με πάρα πολλά από δαύτα! Μια αναρχική κοινωνία θα έπρεπε να απορρίπτει την κυριαρχία των μικρών τοπικών τυράννων.

Εάν θέλετε να ζήσετε σε έναν κόσμο όπου ο καθένας μπορεί να κάνει ό,τι θέλει ανά πάσα στιγμή, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει ότι βλάπτει ή κακοποιεί άλλους ανθρώπους, δεν είστε αναρχικός. Μια κοινότητα όπου οι νταήδες έχουν ελεύθερη κυριαρχία δεν είναι μια κοινωνία χωρίς αφεντικά· είναι μια κοινότητα όπου οποιοσδήποτε κοινωνιοπαθής μπορεί να γίνει αφεντικό σας απλώς υπερνικώντας σας. Μια αναρχική κοινότητα θα έπρεπε να απορρίψει επιθετικά όλες τις μορφές κυριαρχίας και κακομεταχείρισης.

Εάν θέλετε  να ζήσετε σε έναν κόσμο όπου οι επιχειρήσεις είναι εντελώς ανεξέλεγκτες, επειδή δεν υπάρχει κυβέρνηση, δεν είστε αναρχικός/ή. Μια κοινωνία με «ελεύθερη αγορά», αλλά καμιά κυβέρνηση, δεν είναι κοινωνία χωρίς αφεντικά· είναι μια κοινωνία στην οποία το αφεντικό σου είναι παντοδύναμο και δεν μπορείς να κάνεις τίποτε για αυτό, επειδή οι μόνες σου επιλογές είναι να υπακούς ή να λιμοκτονείς. Μια αναρχική κοινότητα θα έπρεπε να απορρίψει το καπιταλιστικό οικονομικό σύστημα.

Οπότε, δεν υπάρχουν τόσες διαφορετικές μορφές αναρχισμού, όσες φαίνεται να υπάρχουν. Υπάρχουν πολλές πολιτικές φιλοσοφίες που αντιτίθενται στο κράτος, αλλά όχι απαραίτητα σε άλλες μορφές κυριαρχίας και καταπίεσης: για παράδειγμα, ο εθνικός αναρχισμός, ο αναρχοκαπιταλισμός κοκ. Καμιά από αυτές τις φιλοσοφίες δεν θα έπρεπε λογικά να περιγραφεί ως μορφή αναρχισμού, επειδή καμιά από αυτές στην πραγματικότητα δεν στοχεύει στην απαλλαγή μας από τα αφεντικά.

Υπάρχει, επίσης, πληθώρα μορφών αναρχισμού που επικρίνουν την αναρχική σκέψη από μια οπτική γωνία ή άλλη, όπως ο αναρχοφεμινισμός ή ο queer αναρχισμός. Αυτά τα κινήματα δεν απορρίπτουν τις πυρηνικές αναρχικές αξίες με τον τρόπο που το κάνει ο αναρχοκαπιταλισμός. Αντ’ αυτού καλούν όλους τους αναρχικούς να εξετάσουν πλήρως τις συνέπειες αυτών των αξιών.

Τέλος, υπάρχει επίσης μια ισχυρή παράδοση του ατομικιστικού αναρχισμού. Προσωπικά, το βλέπω περισσότερο ως διαφορά εστίασης παρά ως μια ουσιαστική διαφορά. Όλες οι αναρχικές φιλοσοφίες έχουν ως στόχο να προσφέρουν στα άτομα το μεγαλύτερο δυνατό εύρος προσωπικής ελευθερίας.

Ωστόσο, δεν εκτιμούν όλοι την ελευθερία αρκετά, ώστε να σεβαστούν την ελευθερία των άλλων. Όταν άλλοι άνθρωποι δεν σέβονται την αυτονομία σας, μπορείτε να τους αντισταθείτε μόνοι σας, αν είστε αρκετά δυνατοί, αλλά δεν υπάρχει περίπτωση να είστε πάντα αρκετά δυνατοί. Ο μόνος τρόπος να είστε πάντοτε ασφαλείς στην αυτονομία σας, είναι να προστατεύετε ενεργά την αυτονομία των άλλων. Ο παθητικός σεβασμός της αυτονομίας τους (όπως στον Δεξιό Ελευθερισμό) δεν είναι αρκετός, επειδή τους αφήνει ακόμη χωρίς την άμεση βοήθειά σας ενάντια στους νταήδες και τους άρπαγες· κι έτσι σας αφήνει χωρίς τη δική τους. Αν θέλετε αυτονομία, πρέπει να έχετε αλληλεγγύη.

Ο μόνος τρόπος να αντισταθούν οι άνθρωποι με επιτυχία στην τυραννία των επίδοξων πολεμαρχών, των κοινωνιοπαθών αρπακτικών και των καπιταλιστών εκμεταλλευτών είναι να σταθούν από κοινού, με βάση την αρχή ότι «ένα πλήγμα για τον έναν είναι πλήγμα για όλους». Αυτό σημαίνει ότι ο αναρχισμός είναι λογικά μια μορφή κομμουνισμού.

Ορισμένοι αναρχικοί χρησιμοποιούν τη λέξη αναρχο-κομμουνισμός. Αυτό ακούγεται σαν να περιγράφει μια συγκεκριμένη σέχτα μέσα στον αναρχισμό, αλλά, κατά τη γνώμη μου, ξεκαθαρίζει απλώς τι υπονοεί λογικά η λέξη «αναρχισμός».

Αν κάποιοι άνθρωποι έχουν περισσότερα από όσα χρειάζονται, ενώ άλλοι δυσκολεύονται, τότε αυτοί που έχουν περισσότερα από όσα χρειάζονται προφανώς θα γίνουν τα αφεντικά.

Αν θέλετε να δημιουργήσετε μια κοινωνία χωρίς αφεντικά, πρέπει να απαλλαγείτε από την οικονομική ανισότητα· κι αυτό σημαίνει να απαλλαγείτε από την ιδιωτική περιουσία και να αποκαταστήσετε τα κοινά αγαθά. Η προσωπική περιουσία, όπως ο δικός σας χώρος διαβίωσης, δεν θα αποτελούσε πρόβλημα για μια κοινωνία χωρίς αφεντικά, αλλά η ιδιωτική ιδιοκτησία πέρα από αυτή που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε προσωπικά θα έπρεπε να είναι μια έννοια που δεν αναγνωρίζεται από την κοινωνία. Αν κάποιος προσπαθούσε να διεκδικήσει την ιδιοκτησία περισσότερης περιουσίας από ό,τι χρειάζεται για προσωπική χρήση, άλλοι άνθρωποι θα ήταν ελεύθεροι απλώς να αγνοήσουν τον ισχυρισμό αυτόν.

Μια κοινωνία χωρίς αφεντικά θα έπρεπε και πάλι να έχει έναν τρόπο να κάνει πράγματα. Ο μόνος τρόπος για να γίνουν πράγματα -όταν κανείς δεν έχει την εξουσία να πει σε όλους τους άλλους τι να κάνουν- είναι να συγκεντρωθείτε και να το συζητήσετε. Μπορείς να μιλήσεις μέχρι να ομοφωνήσουν όλοι σε μια κοινή πορεία δράσης, οπότε και θα έχει επιτευχθεί συναίνεση. Ή μπορείς να συμφωνήσεις ότι θα μιλήσεις για λίγο, θα ψηφίσεις και στη συνέχεια θα τηρήσεις οικειοθελώς τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας. Έτσι, μια κοινωνία χωρίς αφεντικά θα έπρεπε να είναι αμεσοδημοκρατική.

Δεν υπάρχει τρόπος να λειτουργήσει αμεσοδημοκρατικά μια κοινωνία σε μαζική κλίμακα, επομένως μια κοινωνία χωρίς αφεντικά θα έπρεπε να είναι αποκεντρωμένη. Ωστόσο, δεν υπάρχει, επίσης, τρόπος για μερικές κοινότητες όπως αυτή να είναι εντελώς ανεξάρτητες· επομένως, θα έπρεπε να συνεργάζονται με άλλες τέτοιες κοινότητες σε κάποιο είδος χαλαρής ομοσπονδίας. Μια αναρχική κοινότητα θα ήταν μια ομοσπονδία άμεσα δημοκρατικών λαϊκών συνελεύσεων, χωρίς την έννοια της ιδιωτικής ιδιοκτησίας. Αυτή είναι η κοινωνία που περιγράφεται από τους περισσότερους μεγάλους αναρχικούς στοχαστές, αν και οι λεπτομέρειες ποικίλουν.

Αυτά ως προς τη θεωρία. Για κάποιον λόγο, οι αναρχικοί έχουν αναπτύξει μια ατυχή φήμη για σεχταριστικό δογματισμό. Αν ψάξετε τον όρο «αναρχισμός» στο διαδίκτυο, θα βρείτε πολλές συζητήσεις με έντονες διαφωνίες σχετικά με τα πιο λεπτά σημεία του αναρχικού δόγματος. Αυτό είναι κάπως γελοίο· σε μια κοινωνία χωρίς αφεντικά πώς είναι δυνατόν να υπάρχει ένα τέλειο σύστημα;

Πιστεύω ότι ο αναρχισμός θα έπρεπε να γίνεται ευρέως κατανοητός με τους όρους που δίνονται εδώ, αλλά και ότι οποιουδήποτε είδους προκαθορισμένο αναρχικό δόγμα αποτελεί αντίφαση. Οποιοδήποτε επαναστατικό εγχείρημα, βασισμένο στις αρχές της αυτονομίας και της αλληλεγγύης, είναι ένα βήμα στη σωστή κατεύθυνση και οι αντιρρήσεις για το ακριβές σύστημα και για το αν είναι «πραγματικά αναρχικό» είναι χάσιμο χρόνου. Δεν έχει καν σημασία εάν οι άνθρωποι εμπλέκονται σε ένα εγχείρημα το αποκαλούν «αναρχισμό» ή όχι. Αν εκδηλώνει γενικές αρχές απόκλισης από την κυριαρχία των αφεντικών και προς την εξουσία «από τα κάτω», τότε οι αναρχικοί οφείλουν να το υποστηρίξουν.

Κατά την άποψή μου, δεν πρέπει να σκεφτόμαστε τον αναρχισμό ως δόγμα ή σύστημα, αλλά ως κριτική όλων των υπαρχόντων συστημάτων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που δημιουργήθηκαν ή υποστηρίζονται από αναρχικούς. Ο αναρχισμός είναι μια προσέγγιση στην πολιτική φιλοσοφία, στην οποία υιοθετείς μια κριτική στάση απέναντι σε όλες τις αξιώσεις της εξουσίας και υποστηρίζεις την αποκέντρωση, την ισότητα, την αυτονομία και την κοινοτική λήψη αποφάσεων. Δεν μπορεί ποτέ να γίνει ένα ολοκληρωμένο έργο· η επανάσταση πρέπει να είναι αέναη.

Αν ο αναρχισμός ήταν ένα σύστημα ή δόγμα, δεν θα μπορούσε ποτέ να επιτύχει τους στόχους του χωρίς να προσηλυτίσει την πλειονότητα των ανθρώπων στον σκοπό του. Αυτό είναι εξαιρετικά απίθανο, αλλά και επίσης περιττό. Σε περιόδους χάους και πτώσης αυτοκρατοριών, υπάρχουν δύο διαφορετικοί τρόποι, με τους οποίους οι άνθρωποι μπορούν ενδεχομένως να αντιδράσουν· υποστηρίζοντας πολέμαρχους και μικροκακοποιούς ή συνεργαζόμενοι με πνεύμα αμοιβαίας βοήθειας και συνεργασίας. Η ιστορία παρέχει παραδείγματα και των δύο. Δεν είναι ποτέ γραμμένη σε πέτρα, δηλαδή παγιωμένη. Ως ανθρώπινα όντα, μπορούμε να επιλέξουμε ποιο μονοπάτι θα ακολουθήσουμε.

Επειδή οι άνθρωποι έχουν μια ενστικτώδη ικανότητα για αμοιβαία βοήθεια, απλώς δεν είναι απαραίτητο να τους «προσηλυτίσουν» όλους στον αναρχισμό. Υπό τις κατάλληλες συνθήκες, οι άνθρωποι θα ασπαστούν τις κοινοτικές δομές αμοιβαίας βοήθειας και λήψης αποφάσεων, είτε θεωρούν τους εαυτούς τους αναρχικούς είτε όχι. Για παράδειγμα, η συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων που συμμετείχαν στο κίνημα Occupy δεν θα αυτοπροσδιορίζονταν ως αναρχικοί, αλλά το Occupy εξακολουθούσε να χρησιμοποιεί ένα αναρχικό μοντέλο λήψης αποφάσεων. Ο ρόλος του αναρχικού είναι να ασκεί κριτική στην εξουσία και να προωθεί την αυτονομία και την αλληλεγγύη, αλλά όχι να προσπαθεί να οδηγήσει οποιονδήποτε σε οτιδήποτε.

Προσδιορίζοντας τον παγανισμό και τον αναρχισμό, όπως έκανα εδώ, μένει να εξετάσουμε με ποιον τρόπο οι δύο ιδέες λειτουργούν μαζί. Όλα καταλήγουν στην εμπειρία σας με τα πνεύματα. Αν δεν έχετε αλληλεπιδράσει ποτέ με πνεύματα και αντιλαμβάνεστε τον κόσμο με καθαρά μηχανικούς όρους, τότε μπορεί να βλέπετε τις πνευματικές πρακτικές ως μια μορφή δεισιδαιμονίας και ως βοήθημα σε διάφορες μορφές καταπίεσης. Αν αλληλεπιδράτε με πνεύματα και αντιλαμβάνεστε τον κόσμο ως γεμάτο με πνεύματα, τότε μπορείτε να δημιουργήσετε σχέσεις με αυτά τα πνεύματα, όπως ακριβώς μπορείτε με ανθρώπους ή ζώα. Οι παγανιστικές πρακτικές είναι απλώς τρόποι αλληλεπίδρασης με τα πνεύματα γύρω μας, τρόποι σχέσης μαζί τους. Αυτό έχει πολιτικές επιπτώσεις.

Για παράδειγμα, εάν ο κόσμος είναι ένα νεκρό και μηχανικό μέρος, τότε μπορείτε να ανατινάξετε ένα βουνό μαζί με τον άνθρακα που περιέχει, χωρίς να ανησυχείτε για τίποτε άλλο πέρα από τις πρακτικές επιπτώσεις. Αν, όμως, το βουνό θεωρείται ως ένα ζωντανό ον, εμποτισμένο με πνεύμα, και ως ένα σπίτι για πολλά άλλα πνεύματα, τότε δεν μπορείτε έτσι απλά να κάνετε κάτι τέτοιο. Οφείλετε να σεβαστείτε την αυτονομία του πνευματικού κόσμου μαζί με τον ανθρώπινο κόσμο. Οφείλετε να σταθείτε αλληλέγγυοι, για να αντισταθείτε και να νικήσετε όποιον προσπαθεί να διαπράξει το έγκλημα της ανατίναξης του βουνού.

Εάν ένα ποτάμι είναι απλώς μια υδάτινη μάζα, μπορείτε να το δηλητηριάσετε χωρίς να ανησυχείτε για τίποτε άλλο εκτός από το αν μπορεί να χρειαστεί να πιείτε αυτό το νερό αργότερα. Γίνεται όμως ένα τελείως διαφορετικό ζήτημα, εάν πιστεύετε ότι δηλητηριάζεται μια Θεά.

Εάν ο κόσμος στο σύνολό του είναι απλώς ένας βράχος στον οποίο τυχαίνει να ζούμε, μπορούμε να χρησιμοποιούμε και να εκμεταλλευόμαστε οτιδήποτε βρούμε σε αυτόν τον βράχο, μέχρι να μην υπάρχει τίποτε άλλο να χρησιμοποιήσουμε. Φυσικά, τότε θα πεθαίναμε· αλλά είναι πάντα εύκολο να ξεχνάμε το αύριο και να σκεφτόμαστε μόνο το σήμερα. Εάν ο κόσμος στο σύνολό του είναι ζωντανός και γεμάτος πνεύμα, η αντιμετώπιση των πάντων ως εκμεταλλεύσιμων αντικειμένων αρχίζει να μοιάζει με το μεγαλύτερο έγκλημα σε όλη την ιστορία.

Αν και η πλειονότητα των σύγχρονων παγανιστών δεν είναι αντικαπιταλιστές, υπάρχει μια θεμελιώδης αντίφαση μεταξύ των παγανιστικών και καπιταλιστικών κοσμοθεωριών. Η κοσμοαντίληψη του καπιταλισμού είναι κοινωνιοπαθής: αντιμετωπίζει τα πάντα και τους πάντες ως αντικείμενα που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν. Η κοσμοθεωρία του παγανισμού είναι σχεσιακή: όχι μόνο δεν αντιμετωπίζει τους ανθρώπους ή τα ζώα ως απλά αντικείμενα, αλλά ούτε και βλέπει τίποτε άλλο ως απλό αντικείμενο.

Οι παλαιότερες μορφές αναρχισμού ήταν αθεϊστικές, επειδή η οργανωμένη θρησκεία ήταν μια δύναμη καταπίεσης. Οι άνθρωποι θα συνεχίσουν να έχουν πνευματικές εμπειρίες ούτως ή άλλως, οπότε ίσως η απάντηση δεν είναι να αρνηθούμε αυτές τις εμπειρίες, αλλά να τις αναγνωρίσουμε και να γιορτάσουμε για αυτές. Εάν η οργανωμένη θρησκεία είναι το όπιο του λαού, η μαγική θρησκεία μπορεί να γίνει το φάρμακό μας: να μας θεραπεύσει και να μας δώσει τη δύναμη να αγωνιστούμε για έναν καλύτερο κόσμο.

 

 

Μετάφραση-σχόλια: σύντροφοι για την Αναρχική απελευθερωτική δράση

 

[1] [ΣτΜ] Η Wicca είναι η ευρύτερη από τις σύγχρονες Παγανιστικές ή Νέο-Παγανιστικές θρησκείες. Οι ακόλουθοί της, που αποκαλούνται Wiccans, συνήθως αυτοπροσδιορίζονται ως μάγοι και μάγισσες και οι επιρροές τους απαντώνται κυρίως στις προ-χριστιανικές θρησκείες της Ευρώπης. Όντας επηρεασμένη από πρώιμες μορφές του Δυτικού εσωτερισμού, η Wicca εμφανίζεται ανοιχτά στην Αγγλία κατά της διάρκεια της δεκαετίας του 1950. Ήδη από εκείνη την εποχή, οι περισσότεροι Wiccans ήταν μέλη των πρώτων ομάδων που ονομάζονταν συνάξεις, αν και, από τις αρχές του 21^ου αιώνα, έχουν επιλέξει να λειτουργούν κυρίως ατομικά. Στις μέρες μας, ο αριθμός των Wiccan είναι πιθανών μερικές εκατοντάδες χιλιάδες, με τη πλειονότητα να βρίσκεται στα αγγλόφωνα κράτη της Δύσης. Οι Wiccans συχνά χρησιμοποιούν το πεντάγραμμο ή πεντάκτινο άστρο, ως το κύριο σύμβολο της θρησκείας τους (Encyclopaedia Britannica).

[2] Πριν από τις «περιφράξεις», η δημόσια γη -που δεν άνηκε σε κανέναν- υπερτερούσε της ιδιόκτητης χαρακτηριστικά στην Αγγλία: γη στην οποία ο καθένας μπορούσε να καλλιεργήσει, να βοσκήσει κοπάδια, να κοιμηθεί, να φάει και να στήσει μια υπαίθρια γιορτή.  Ωστόσο, μετά τις «περιφράξεις», περισσότερη από την μισή γη της Αγγλίας πέρασε στα χέρια ιδιοκτητών, με το δικαίωμα να την διαχειριστούν όπως κρίνουν. Οι υπόλοιποι κάτοικοι δεν είχαν κανένα δικαίωμα σε αυτήν, εκτός την δυνατότητα να διασχίζουν ανεμπόδιστα την ιδιόκτητη πλέον γη – κι αυτό δίχως πάντα να τηρείται. Η επίτευξη των «περιφράξεων» συνέβη με δύο τρόπους. Ο πρώτος ήταν η ανεπίσημη περίφραξη, που συνέβη μεταξύ 1450 και 1650, μέσα από μια σειρά ατομικών συμφωνιών εντός των χωριών, ώστε να κατοχυρωθούν κομμάτια αγρών. Ο δεύτερος ήταν η επίσημη περίφραξη, μέσα από κοινοβουλευτικές αποφάσεις, που δεν τέθηκαν σε ισχύ μέχρι τον 18ο αιώνα. Η κοινοβουλευτική παρέμβαση ήταν πίσω από την πλειονότητα περίφραξης/ιδιωτικοποίησης της Βρετανικής γης (Enclosing the English Commons: Property, Productivity and the Making of Modern Capitalism, University of Oxford)