Σε όλη σου τη ζωή προσπαθείς να βρεις τι σχήμα έχει ο κυβερνοχώρος, εξυπνάκια, και το πιθανότερο είναι ότι δεν έχει κανένα σχήμα, αλλά και να είχε ποιος ενδιαφέρεται;

William Gibson, Στον αστερισμό της Μόνα Λίζα

 

Όσο χειρότεροι γινόμαστε εμείς, άλλο τόσο βελτιώνεται η νοημοσύνη των υπολογιστών μας, όπως μαθαίνουμε τελευταία από πρόσφατες έρευνες. Τα νέα δε φαίνονται ιδιαίτερα ελπιδοφόρα, εκτός κι αν εσύ που διαβάζεις αυτές τις γραμμές είσαι ρομπότ/ηλεκτρονικός υπολογιστής. Μαθαίνουμε απ’ τη μια για νέες δεξιότητες που αποκτούν τα ρομπότ, καθώς η τεχνητή νοημοσύνη βελτιώνεται, αλλά, απ’ την άλλη,  για τη φθορά και την κακοποίηση της φυσικής νοημοσύνης απ’ τους ίδιους τους ανθρώπους, που αφήνονται και ενδίδουν στις βουλές της μηχανής.

Δημοσίευμα του BBC αναφέρει ότι ένας «υπέρ-ευφυής ρομποτικός εγκέφαλος», ο Robo Brain, που έχουν κατασκευάσει αμερικανοί επιστήμονες, μπορεί να μάθει νέες δεξιότητες, ενώ «σερφάρει» σε εκατομμύρια ιστοσελίδες στο διαδίκτυο. Ο Robo Brain σχεδιάστηκε, για να αποκτήσει ένα ευρύ φάσμα δεξιοτήτων και γνώσεων από δημόσια διαθέσιμες πηγές πληροφοριών, όπως το Youtube. Οι πληροφορίες που μαθαίνει μπορούν να γίνουν προσβάσιμες από ρομπότ σε όλο τον κόσμο, ώστε να εκτελούν καθημερινές εργασίες. Ένα παρόμοιο πρόγραμμα βρίσκεται σε εξέλιξη και στην Ευρώπη. Το Robo Earth, που περιγράφεται ως ένας παγκόσμιος ιστός για τα ρομπότ, παρουσιάστηκε από ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Eindhoven στην Ολλανδία τον Ιανουάριο. Όπως ο Robo Brain, στοχεύει να γίνει μια παγκόσμια αποθήκη πληροφοριών, που μπορούν να είναι προσπελάσιμες από άλλα ρομπότ. Ωστόσο, σε αντίθεση με το Robo Earth, ο Robo Brain είναι σε θέση να δομεί το δικό του σύστημα «κατανόησης» από πληροφορίες που παίρνει απ’ το διαδίκτυο, αντί να προγραμματίζεται απ’ τον άνθρωπο. Επιδιώκεται, δηλαδή, να είναι πιο… ανεξάρτητο.

Το έργο είναι το αποτέλεσμα της συνεργασίας των πανεπιστημίων των ΗΠΑ Brown, Stanford και California και στηρίζεται οικονομικά από υπερκρατικούς οργανισμούς  όπως η Google και η Microsoft. To Robo Brain μέσα σ’ ένα μήνα «αφομοίωσε» ένα δισεκατομμύριο εικόνες, 120.000 βίντεο του Youtube και 100 εκατομμύρια αρχεία με έγγραφα οδηγιών και εγχειρίδια χρήσης. Έχει συσταθεί μάλιστα και μια ιστοσελίδα με τις πληροφορίες που έχει καταφέρει να περισυλλέξει. Οι επιστήμονες λένε ότι δεν είναι μόνο σε θέση να αναγνωρίζει αντικείμενα, αλλά και να καταλαβαίνει πώς λειτουργούν, καθώς και πιο σύνθετες ιδέες, όπως η ανθρώπινη γλώσσα και συμπεριφορά. Στόχος της έρευνας είναι να δημιουργηθεί μια τεράστια αποθήκη πληροφοριών, ώστε τα ρομπότ να μπορούν να καλούνται, για να εκτελέσουν τα καθήκοντά τους στο σπίτι ή στη δουλειά.

Κάποιοι άλλοι ερευνητές, απ’ την Αυστραλία και την Ουαλία ερχόμενοι, δεν χάνουν εξίσου τον καιρό τους. Ανέπτυξαν ένα πρόγραμμα υπολογιστή, που μπορεί να γράφει τα δικά του παραμύθια. Το Moral Storytelling System, γνωστό ως MOSS, δεν μπορεί να μιμηθεί (προς το παρόν τουλάχιστον) την ικανότητα των ανθρώπων να δημιουργούν απλές ή σύνθετες ιστορίες χωρίς δεύτερη σκέψη, αλλά με λεπτομερείς οδηγίες για κάθε βήμα μπορεί να τα καταφέρει. Το MOSS συνδυάζει μέχρι 22 διαφορετικά συναισθήματα, για να δημιουργήσει παραμύθια που είναι πιο «ζωντανά» από όσα ως τώρα έχουν παραχθεί απ’ την τεχνητή νοημοσύνη. Ένας άνθρωπος-συγγραφέας απλώς αποφασίζει ένα ενδιαφέρον συναισθηματικό μονοπάτι για την ιστορία και ο υπολογιστής κάνει τα υπόλοιπα: αποφασίζει  τα γεγονότα, για να αποσπάσει αυτές τις συναισθηματικές αντιδράσεις από τους χαρακτήρες και οι χαρακτήρες κάνουν ό,τι πρέπει να κάνουν. Ακόμη, το πρόγραμμα  είναι σε πρώιμο στάδιο, ωστόσο, προχωράει. Τώρα πια, που όχι μόνο έχουν πάψει οι ιστορίες γύρω απ’ τη φωτιά, αλλά οι γονείς δεν βρίσκουν χρόνο να πουν ούτε θεμελιώδεις αλήθειες στα παιδιά τους, καλούνται τα ρομπότ να πάρουν το ρόλο του αφηγητή. Θα επιλέγουν και θα ξεδιπλώνουν, όπως κάποιοι θέλουν να φαντάζονται, όχι μόνο αφηγήσεις, αλλά και αλήθειες για τον κόσμο, αξίες και πρότυπα συμπεριφοράς.

Πολύ πρόσφατα, δημοσιεύτηκε η πρώτη επιτυχής προσπάθεια επικοινωνίας δύο ανθρώπων μόνο με τη σκέψη μέσω διαδικτύου, ενώ βρίσκονταν 8.000 χλμ μακριά, ο ένας στη Γαλλία και ο άλλος στην Ινδία. Νευροεπιστήμονες και μηχανικοί ρομποτικής του Harvard σε συνεργασία με άλλα ερευνητικά κέντρα βασίστηκαν στο ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (EEG) και σε ρομποτικές κι απεικονιστικές τεχνολογίες διακρανιακής μαγνητικής διέγερσης (TMS). Σύμφωνα με το πείραμα, ο ένας απ’ τους δύο «συνομιλητές» σκέφτηκε μια λέξη, ο υπολογιστής τη «μετέφρασε» στον εγκέφαλο του άλλου κι εκείνος, χωρίς να την ακούσει την έλαβε νοητικά. Οι επιστήμονες ονόμασαν τη διαδικασία «διεπαφή». Βέβαια, η λέξη που ο πρώτος σκέφτηκε και ο δεύτερος κατάλαβε είναι υπερβολικά αναμενόμενη, καθώς του είπε ό,τι θα περίμενε, ένα «γεια». Λογικό είναι να την φαντάστηκε λοιπόν δίχως τη «διεπαφή». Ακόμη, όμως κι αν δυσπιστούμε με την αποτελεσματικότητα του πειράματος, στην περίπτωση αυτή η πρόθεση είναι που μετράει. Η εν λόγω προσπάθεια αποτελεί μια ακόμη απόπειρα να «διαβαστεί» η ανθρώπινη σκέψη, προφανώς ακόμη κι όταν κάποιος δεν το επιθυμεί. Οπότε, η ίδια η σκέψη θα μπορεί να αποτελέσει στοιχείο ενοχής∙ θα αποδεικνύεται, με τη βοήθεια της τεχνολογίας πάντοτε, ότι κάποιος έκανε «παράνομες σκέψεις».

Όσο όμως οι υπολογιστές προσπαθούν να βελτιωθούν, οι άνθρωποι κάνουν τα πάντα, προκειμένου να καταστραφούν. Δημοσίευμα της εφημερίδας Telegraph υποστηρίζει –και δε δυσκολευόμαστε να το πιστέψουμε- ότι, σύμφωνα με νέα μελέτη, όσοι παίζουν παιγνίδια στον υπολογιστή για ώρες υπάρχει ο κίνδυνος να ακούνε «εξοργιστικές» φωνές, εκρήξεις και μουσική στο κεφάλι τους. Στη διάρκεια της καθημερινότητάς τους, μετά από μακροχρόνιες συνεδρίες, οι συμμετέχοντες ακούνε ηχητικά εφέ, μουσική και φωνές των χαρακτήρων των παιγνιδιών. Η έρευνα απευθύνθηκε σε 1.244 χρήστες, εξετάζοντας την ιδέα «μεταφοράς φαινομένων των παιγνιδιών» -εμπειρίες που επηρεάζουν τις αντιλήψεις, τις γνώσεις και τις συμπεριφορές των παικτών, από τις εικόνες στη διάρκεια του παιγνιδιού. Το 12% απάντησε ότι είχε ακουστικές εμπειρίες μετά το παιγνίδι. Ήχοι από οχήματα, λέιζερ, σφαίρες και μπιπ ήταν απ’ τους πιο κοινούς, χωρίς να προηγούνται ερεθίσματα. Ένας παίκτης άκουγε μια φωνή να του ψιθυρίζει τη λέξη «θάνατος» επανειλημμένα για μέρες, ενώ οι λέξεις «πάνε, πάνε, πάνε» (go,go,go) επαναλαμβάνονταν στο κεφάλι ενός άλλου, όταν συνάντησε πλήθη στην πλατφόρμα του μετρό. Ορισμένοι χαρακτήρισαν τις εμπειρίες τους ως τρομακτικές, ενοχλητικές, εξωφρενικές και ανησυχητικές. Κάποιοι, εξαιτίας των ήχων, έχασαν τον ύπνο τους για μέρες. Άλλες έρευνες διαπίστωσαν ότι οι παίκτες που έπαιζαν παιγνίδια για καιρό βίωναν παραισθήσεις ή είχαν παρορμητικές συμπεριφορές. Κάποιοι έβλεπαν «έγχρωμες εικόνες» και «οθόνες head up»[1], όσο οδηγούσαν στον αυτοκινητόδρομο.

Και σα μην έχουν τελειωμό οι έρευνες, το MIT δημοσίευσε μια δική του, όπου διαπιστώνει πως τα λεγόμενα κοινωνικά δίκτυα διαποτίζουν τις ζωές μας με πολυδιάστατες συνέπειες. Συλλέγοντας τα δεδομένα από 50.000 ανθρώπους, το πανεπιστήμιο Sapienza της Ρώμης και το STATEC του Λουξεμβούργου έθεσαν το ερώτημα «πόσο ικανοποιημένοι με τη ζωή σας είστε εν γένει στις μέρες μας;», δίνοντας τους μια κλίμακα αξιολόγησης απ’ το 0 (=καθόλου) ως το 10 (=πολύ ικανοποιημένοι). Τους έκαναν κι άλλες πιο λεπτομερείς ερωτήσεις, όπως πόσο συχνά συναντούν φίλους τους κι αν πιστεύουν ότι μπορούν να εμπιστευτούν τους άλλους. Τους ρώτησαν ακόμη πόσο συχνά βρίσκονται συνδεδεμένοι σε «κοινωνικά δίκτυα». Αυτό τους έδωσε τη δυνατότητα να συσχετίσουν την χρήση των λεγόμενων μέσων κοινωνικής δικτύωσης με καθημερινές συμπεριφορές και συνήθειες. Συμπέραναν, μεταξύ άλλων, ότι οι αλληλεπιδράσεις πρόσωπο με πρόσωπο και η εμπιστοσύνη στους άλλους συνδέονται με την ευημερία με θετικό τρόπο. Δηλαδή, όσοι εμπιστεύονται τους άλλους και έχουν δια ζώσης επαφές αξιολογούν τη ζωή τους πιο ευτυχισμένη. Επομένως, όσοι έχουν επαφές κυρίως μέσω των λεγόμενων κοινωνικών δικτύων νιώθουν πιο δυστυχείς και δεν εμπιστεύονται εύκολα τους άλλους ανθρώπους. Η έρευνα συνέδεσε την χαμηλότερη κοινωνική εμπιστοσύνη με την χρήση «κοινωνικών δικτύων».

Αν συνοψίσουμε τα παραπάνω, το αποτέλεσμα θα είναι παιδιά μεγαλωμένα με την «φροντίδα» και την «τρυφερότητα» μιας μηχανής, που θα περιβάλλονται από ρομπότ υπηρέτες και θα μάθουν να τα εμπιστεύονται πολύ περισσότερο απ’ τους άλλους ανθρώπους. Τα ρομπότ θα καταλαβαίνουν καλύτερα τις ανάγκες τους, που ως ενήλικες θα έχουν μάθει να τις μοιράζονται μόνο με τις αγαπημένες τους μηχανές. Το συναίσθημα και η αντίληψη, η ανάγκη της επικοινωνίας και αλληλοβοήθειας θα καλύπτονται πλήρως απ’ τα ευφυή ρομπότ, που θα έχουν επιπροσθέτως και ρέπλικες συναισθημάτων, για να λυπούνται αυτά τα παράξενα πλάσματα με τις τόσες δυνατότητες, που ενέδωσαν (αφέθηκαν και ενέδωσαν, όπως λέει κι ο ποιητής), παραχωρώντας ό,τι πιο πολύτιμο είχαν, την ίδια τους την ελευθερία. Τα παραπάνω είναι πλέον γεγονότα, διαδικασίες προς υλοποίηση ενός στόχου∙ δεν έχουν μείνει στο επίπεδο της επιστημονικής φαντασίας. Είναι επιστημονική πραγματικότητα. Θα τα αφήσουμε να γίνουν και ανθρώπινη καθημερινή πραγματικότητα;

σύντροφοι για την Αναρχική απελευθερωτική δράση

[1] Οι οθόνες Head up (head up display), γνωστές και ως HUD, είναι οποιαδήποτε διάφανη οθόνη που παρουσιάζει τα δεδομένα χωρίς να χρειάζεται οι χρήστες να κοιτάξουν μακριά από το σύνηθες οπτικό τους πεδίο. Παρά το γεγονός ότι αναπτύχθηκαν για λογαριασμό της στρατιωτικής αεροπορίας, χρησιμοποιούνται και για εμπορικά αεροσκάφη, αυτοκίνητα, παιγνίδια υπολογιστή και άλλες εφαρμογές.

Δημοσιεύτηκε στο: https://anarchypress.wordpress.com/