Mauna Kea: Που σταματάει η εξερεύνηση και αρχίζει η τάση για κυριαρχία;
Από τις 15 Ιουλίου ξεκίνησε ο αγώνας των ιθαγενών στην Χαβάη, δηλαδή των Kanaka Maoli, όπως ονομάζουν οι ίδιοι τον εαυτό τους. Οι διαμαρτυρίες συνεχίζονται μέχρι σήμερα, φτάνοντας τις ένδεκα εβδομάδες. Αντιστέκονται στην εγκατάσταση ενός τηλεσκοπίου μέσα στην ιερή τους γη, το ιερό τους βουνό Mauna Kea. Έτσι, χιλιάδες αντιστεκόμενοι έκλεισαν τον δρόμο που οδηγεί τον ιερό τους τόπο. Το αποτέλεσμα ήταν να συλληφθούν τριάντα δύο γηραιότεροι, elders ή kupuna στη γλώσσα τους, δηλαδή άνθρωποι που γίνονται σοφότεροι μεγαλώνοντας και γι’ αυτό απολαμβάνουν του σεβασμού της κοινότητάς τους. Ένα «φαινόμενο» που εμείς πια ως κοινωνίες δεν διαθέτουμε. Γερνάμε, αλλά δεν γινόμαστε σοφότεροι, γινόμαστε απομιμήσεις νεότερων. Οι Kanaka Maoli διακηρύσσουν «μην λαμβάνεται το aloha μας για αδυναμία».
Μεταξύ των διαδηλωτών βρίσκεται η Kealoha Pisciotta, η οποία συνήθιζε να ταξιδεύει στο Mauna Kea στη Χαβάη για τη δουλειά της. Όντας η ίδια Kanaka Maoli, εργαζόταν για περίπου δώδεκα χρόνια στο Κέντρο Αστρονομίας, βοηθώντας στον συντονισμό και στην φροντίδα των οργάνων του τηλεσκοπίου. Της άρεσε η δουλειά της και φιλοδοξούσε να γίνει κοσμολόγος κάποια μέρα, μελετώντας τους γαλαξίες, κάνοντας την επιστήμη της επάγγελμα. Ωστόσο, όλα άλλαξαν.
Η ίδια λέει: «μπορώ να θυμηθώ τη μέρα που έκανα εκείνη τη στροφή, όταν συνειδητοποίησα ότι το ανθρώπινο τοπίο γινόταν όλο και πιο κυρίαρχο και το ιερό τοπίο συμπιεζόταν όλο και περισσότερο και καταστρεφόταν και καταστρεφόταν».
Το Mauna Kea -ένα ιερό βουνό για πολλούς ιθαγενείς που το αντιμετωπίζουν ως τόπο λατρείας για αιώνες- μεταμορφωνόταν μπροστά στα μάτια της Pisciotta. Μέχρι τη δεκαετία του 1990, είδε το πολιτισμικό και φυσικό τοπίο του βουνού, σχεδόν 14.000 ποδών (4.267 μ.), να γίνεται όλο και πιο «ανθρώπινο τοπίο».
Τότε άρχισε να μιλάει, για να προστατεύσει αυτό τον ιερό τόπο. Μετά από 25 χρόνια, οι προσπάθειες της Pisciotta ανανεώθηκαν. Το τριάντα μέτρων τηλεσκόπιο, γνωστό και ως TMT, θα είναι το μεγαλύτερο τηλεσκόπιο στον κόσμο και θα έχει τη δυνατότητα να κοιτάζει σε βάθος στον χώρο και στον χρόνο. Αλλά οι ιθαγενείς αντιστέκονται και ένας ολοένα αυξανόμενος αριθμός ακαδημαϊκών το θεωρούν ως ένα είδος επιστημονικής αποικιοκρατίας. Εκατοντάδες διαδηλωτές έχουν συγκεντρωθεί στο βουνό από τον Ιούλιο, για να σταματήσουν την κατασκευή και την έναρξη του TMT.
Το Mauna Kea είναι η τελευταία εκδήλωση μιας ενέργειας που κοχλάζει εδώ και χρόνια μεταξύ των αυτοχθόνων ακτιβιστών. Οι ιθαγενείς κοινότητες από όλο τον κόσμο δεν μένουν πλέον αδρανείς και δεν αφήνουν το πεδίο ανοιχτό σε εταιρείες και κυβερνήσεις που έχουν τις ρίζες τους στην αποικιοκρατία ή τα ιδιωτικά συμφέροντα να καταπατούν τις ιερές περιοχές τους. Αντίστοιχες είναι οι ενέργειες στο Standing Rick στον Καναδά και η μάχη για το σταμάτημα του αγωγού Trans Mountain Pipeline και στη Βραζιλία, όπου τα έθνη των φυλών διαμαρτύρονται για την απώλεια της γης τους.
Ο αγωγός Dakota Access Pipeline ολοκληρώθηκε παρά την ευρεία αντίθεση. Το Διεθνές Παρατηρητήριο TMT – η ομάδα των εταιρειών πίσω από το τηλεσκόπιο – εξακολουθεί να σχεδιάζει να φέρει το έργο εις πέρας, παρά την εναλλακτική πρόταση της τοποθέτησής του στις Κανάριες Νήσους. Το Ανώτατο Δικαστήριο της Χαβάης ενέκρινε την κατασκευή του τηλεσκοπίου, οπότε δεν υπάρχει νομικό πρόσκομμα στην υλοποίησή του.
Όπως λένε οι ίδιοι, δεν μάχονται μόνο για την προστασία της γης τους, αλλά επειδή προσπαθούν να εμποδίσουν την περαιτέρω βεβήλωση αυτών των τόπων». Μέσω της αντίστασής τους δεν επιδιώκουν να εμποδίσουν την επιστήμη, αλλά να προστατεύσουν έναν ιερό τόπο. Φαίνεται ότι δεν είναι όλα προς πώληση σε αυτό τον πλανήτη.
Εκείνο που έχει σημασία να σκεφτούμε είναι ποια είναι η θέση που θέλουμε να έχουμε στον κόσμο. Ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι διαδηλώνουν ανά την υφήλιο ενάντια στην κλιματική αλλαγή. Το ερώτημα είναι ενάντια σε ποιον διαδηλώνουν τελικά όποιοι διαμαρτύρονται για την κλιματική αλλαγή. Κλιματικές αλλαγές συμβαίνουν με ή χωρίς την ανθρωπογενή παρέμβαση. Το ζήτημα είναι ότι καταστρέφουμε τον κόσμο μας. Το κάνουμε με χιλιάδες πια καθημερινές συνήθειες (χρήση κινητών, διαρκής ανανέωση συσκευών, υπερκατανάλωση τροφής και ενεργειακή σπατάλη κάθε είδους, ενδεικτικά μερικές από αυτές). Καταστρέφουμε όχι απλώς το περιβάλλον ή ένα οποιοδήποτε περιβάλλον, αλλά καταστρέφουμε και έχουμε ήδη αφανίσει ολόκληρους κόσμους.
Οι κόσμοι αυτοί δεν μας περιβάλλουν απλώς, αλλά μας εμπεριέχουν και τους εμπεριέχουμε. Δεν τους παρατηρούμε και μας παρατηρούν, απεναντίας αποτελούμε κύτταρά τους και καθρέφτες τους. Καμιά διαδήλωση δεν μπορεί πια να σταματήσει το αναπόδραστο γκρέμισμα του εσωτερικού μας κόσμου. Εκεί χρειάζονται πιο δραστικά μέτρα.
Χρειάζεται να δημιουργούμε εσωτερικούς κόσμους κάθε μέρα. Με αυτή την έννοια, η μεταμόρφωση του εαυτού μας και του κόσμου μας χρειάζεται σημεία αναφοράς, για να ανταπεξέλθει στις θύελλες που προκαλεί το γκρέμισμα κάθε αυταπάτης. Η θέαση του κόσμου ως ιερού μπορεί να μας δίνει ένα σημάδι για τη θέση μας στον κόσμο, όταν δεν αποτελεί άλλη μια αυταπάτη, μεταμορωμένη σε μια δυναστεύουσα θρησκεία.
Η αφύπνιση του άλλου μας εαυτού είναι επώδυνη, αλλά μας χαρίζει την εσωτερική και εξωτερική ολότητα. Με αυτή την έννοια της ολότητας ο κόσμος πάντα θα είναι ιερός και θα μας απελευθερώνει, επειδή θα μας επιτρέπει να δούμε πέρα από τις αυταπάτες μας.
Σχετικές πηγές:
https://earther.gizmodo.com/mauna-keas-thirty-meter-telescope-is-the-latest-front-i-1837037365