Ινδιάνικοι μύθοι της δημιουργίας
Το εν λόγω βιβλίο μυθολογικού ενδιαφέροντος περιέχει μια σειρά από ινδιάνικους μύθους προερχόμενους από πολλές και διαφορετικές φυλές ινδιάνων. Δεν πρόκειται απλώς για ένα ευχάριστο ανάγνωσμα, με φανταστικές ιστορίες για την προέλευση του κόσμου από ζώα ή φυτά γενάρχες. Πρόκειται για μια κωδικοποιημένη γνώση και κοσμοαντίληψη, που μεταδίδεται από γενιά σε γενιά και εμπλουτίζει την σχέση με τους εσωτερικούς και τους εξωτερικούς μας κόσμους.
Αναφέρεται σε ουράνια φαινόμενα, τελετουργικούς χορούς, γεωργικές τεχνικές, τρόπους κυνηγιού, σε δυνάμεις της φύσης και αποτελεί ένα είδος χάρτη της εσωτερικής και της εξωτερικής γεωγραφίας των τρόπων ζωής των ιθαγενών της Αμερικής. Δεν μιλάει μόνο για έναν κόσμο που χάθηκε, αλλά και για έναν κόσμο που παραμένει κρυμμένος και ολοζώντανος μέσα στον καθένα. Η ζωτική ενέργεια κάθε πλάσματος συνδέεται με την αέναη δημιουργική ψυχή του απόλυτου, που άλλοτε λέγεται θεός, άλλοτε σύμπαν, άλλοτε παγκόσμια ψυχή.
Κάθε μύθος, ως λόγος-ευλογία, εκφράζει μια φυσική ηθική· μια ηθική που δεν επιβάλλεται από τους πολιτικούς θεσμούς ούτε από κάποιους φορείς του καλού, έτσι γενικά κι αυθαίρετα. Ο σεβασμός για την φύση δεν κατοχυρώνεται νομικά ως δικαίωμα, αλλά είναι μια αυτονόητη αξία, όταν κάποιος βλέπει χωρίς να τυφλώνεται από το θολό πέπλο της αυταπάτης ότι είμαστε μοναδικοί κι ότι ο εγωισμός είναι μια φυσική ανάγκη. Όταν κάποιος αντιληφθεί ότι αποτελεί έναν κόσμο μέσα σε άλλους κόσμους δεν χρειάζεται να προσπαθήσει να πείσει κανέναν για την εσωτερική και εξωτερική ενότητα κάθε πλάσματος με τον φυσικό κόσμο. Δεν χρειάζεται οικολογικές προσεγγίσεις και συστήματα διαχείρισης του περιβάλλοντος, πολύ απλώς επειδή το περιβάλλον δεν είναι ένας περιβάλλων χώρος έξω από εμάς και δεν υπάρχει τίποτε να προστατέψουμε. Υπάρχει ένας κόσμος, αποτελούμενος από άλλους μικρότερους που χρειάζεται να βιωθεί.
Έτσι, λοιπόν, οι ινδιάνικοι μύθοι της δημιουργίας, αν διαβαστούν διαφορετικά, μπορούν να αποτελέσουν έναν καλό οδηγό υπενθύμισης ότι είμαστε κόσμοι μέσα σε κόσμους, απομακρύνοντάς μας από τις αυταπάτες. Όταν, λοιπόν, ο νεαρός Λακότα αναζητά το όραμα, περνώντας μια σειρά από δοκιμασίες, δεν καταφέρνει να γίνει μάγος-θεραπευτής και τα άλλα πλάσματα ενοχλούνται στο πέρασμά του, όταν θέλει απλώς να τα κατακτήσει. Όταν οι περιπέτειές του ολοκληρώνονται, ο γηραιότερος μάγος του λέει τράβηξες για την αναζήτηση του οράματός σου σαν κυνηγός πίσω από το βουβάλι, σαν πολεμιστής σε αναζήτηση αντιπάλων. Πολεμούσες τα πνεύματα. Σκέφτηκες πως σου όφειλαν ένα όραμα. Ούτε η στέρηση, όμως, μήτε το θάρρος ή η καθαρή δύναμη της θέλησης δεν φέρνει όραμα. Το όραμα έρχεται σαν δώρο γεννημένο από την ταπεινότητα, από τη σοφία και την υπομονή. Αν από την αναζήτηση του οράματος δεν έμαθες τίποτα άλλο παρά μόνο αυτό, τότε έμαθες αρκετά. Σκέψου πάνω σε αυτό. Κι εμείς σκεφτόμαστε μαζί με τον νεαρό Λακότα ότι είμαστε πολύ μακριά από την αναζήτηση του οράματος. Ακόμη κι η λέξη όραμα έχει πια χάσει την αρχική της σημασία, έχει γίνει μια ανούσια δικαιολογία για πολιτικές και οικονομικές αυταπάτες.
Η ιστορία του Καλού και Κακού Δίδυμου μας δείχνει την διπλή και αλληλο-συμπληρωματική φύση της ίδιας της δημιουργίας και την ουσία του θανάτου και της αθανασίας. Ο ρόλος των ζώων τοτέμ, δηλαδή των ζωντανών πλασμάτων ως φορέων ζωτικής δύναμης που αντιστοιχεί σε συγκεκριμένες ομάδες της κοινότητας, μπορεί να ιδωθεί ως μια εξωτερική μορφή επικοινωνίας με τη φύση, αλλά κι ως μια βαθιά αντίληψη της σύνδεσης των κόσμων κάθε πλάσματος με τα υπόλοιπα.
Για τους Απάτσι η δημιουργία της γης προήλθε, όπως και στους αρχαίους ελληνικούς μύθους, από το χάος που εκφράζεται με το υγρό κι αδιαμόρφωτο, ρευστό στοιχείο. Αναφέρεται σε μια εποχή που τα ζώα, τα δέντρα κι οι βράχοι μιλούσαν, όπως κι οι άνθρωποι. Τα πλάσματα του φωτός έπαιξαν ένα παιγνίδι με τα πλάσματα της νύχτας για το τι θα επικρατήσει στη γη. Το παιγνίδι ήταν να βρουν ένα κουμπί, κοιτάζοντας μέσα από ένα τρύπιο ραβδί, που έμοιαζε με κιάλι χωρίς φακούς. Στον πρώτο γύρο νίκησαν οι άνθρωποι, που έφεραν το άστρο του πρωινού, στο δεύτερο πάλι οι άνθρωποι που έκαναν μεγαλύτερη την ανατολή. Όσο ερχόταν το φως, τόσο κρύβονταν τα ζώα της νύχτας. Ωστόσο, παρά την έλευση του φωτός, όλα τα πλάσματα ζούσαν ακόμη κάτω από τη γη. Από μια τρύπα είδαν το φως που είχαν φέρει και ανακάλυψαν τη δίοδο για τον επάνω κόσμο. Έπειτα, φύτεψαν καρπούς και έφτιαξαν βουνά, κατάφεραν να βγουν στον επάνω κόσμο και να στερεώσουν τον ήλιο και τη σελήνη. Οι καταιγίδες έφεραν τα ύδατα στη γη. Οι άνθρωποι άρχισαν να ταξιδεύουν στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, μέχρι που βρήκαν το κέντρο τους και εγκαταστάθηκαν. Επρόκειτο για τους Απάτσι Τζικαρίλα, που στα ισπανικά σημαίνει νεροκολοκύθα.
Για τους Κρόου ο κόσμος δημιουργήθηκε από τον Γέρο Κογιότ, που βοηθούμενος από δυο πάπιες, ανακάλυψε τον πρώτο σβώλο χώματος στα βάθη των νερών που είχαν κατακλύσει τη γη. Ο Γέρος Κογιότ φύσηξε πάνω στον σβώλο και τον έκανε να απλωθεί ολόγυρα, φτιάχνοντας την πρώτη στεριά. Φύτεψε, έπειτα, τη ρίζα που είχε βρει αρχικά η πάπια και έφτιαξε τα φυτά, τα δέντρα κι όλα τα είδη τροφής. Έπειτα, έφτιαξε τους κόσμους και τους ανθρώπους, αλλά καθώς ήταν όλοι αρσενικοί τα βρήκε όλα πολύ βαρετά κι αποφάσισε να διορθώσει το λάθος. Από την ιστορία αυτή κι από άλλες ακόμη δεν λείπουν τα κωμικά στοιχεία, που εμπλουτίζουν την αφήγηση. Το Κογιότ κάνει μια σειρά από λάθη στη δημιουργία, που, καθώς τα διορθώνει, δημιουργεί νέα. Δεν λείπουν και οι διάσπαρτες ιστορικές αναφορές, όπως στην περίπτωση του μύθου των Τσεγιέν Ο μεγάλος μάγος-γιατρός φτιάχνει μια όμορφη χώρα.
Πολλοί, εντοπίζοντας ομοιότητες μεταξύ των μύθων όλου του κόσμου, προσπαθούν να εκλογικεύσουν, αναζητώντας ιστορικής προέλευσης επιδράσεις και επαφές και επιχειρούν να ανιχνεύσουν μια ή περισσότερες πολιτισμικές κοιτίδες, από τις οποίες ξεπήδησαν κι οι υπόλοιπες κουλτούρες. Ωστόσο, η παγκόσμια ψυχή, που κάποτε μπορούσε, μια και αδιαίρετη, να ατενίζει την ελευθερία, δεν γνωρίζει από τέτοιου είδους εξηγήσεις. Καθώς είμαστε κόσμοι μέσα σε κόσμους, μπορούμε ακόμη και υπό τις σύγχρονες συνθήκες ζωής, αν κατορθώσουμε να δούμε καθαρά, να συνδεθούμε με την παγκόσμια συνείδηση, όπως αυτήν που εξέφραζαν οι αρχέγονοι μύθοι και τρόποι ζωής.
Τελικά, διαβάζοντας κανείς τους Ινδιάνικους μύθους της δημιουργίας, νοσταλγεί τον βαθύτερο αληθινό εαυτό του, αυτόν που αποτελεί κομμάτι όλου του σύμπαντος. Ανακαλύπτει εκ νέου ότι το παιγνίδι δεν έχει χαθεί, αλλά συνεχίζεται, μέχρι την επιστροφή ξανά και ξανά στον αέναο κύκλο της ζωής. Κι αυτή η προοπτική απελευθερώνει, αποδεσμεύει από τους φόβους και τις αυταπάτες, από την ερμηνεία της ζωής με όρους ήττας ή νίκης. Αναδεικνύει τη συνθετότητα και την πολυδιάστατη φύση της ύπαρξης σε οποιαδήποτε έκφανση κι αν την αντικρίζουμε.
σύντροφοι για την Αναρχική απελευθερωτική δράση