Τούτη η Γη είναι ιερή για εμάς! : Οι λόγοι του Σιάθ
Ο Σιάθ υπήρξε αρχηγός-σύμβουλος της φυλής Duwamish, που ζούσε για αιώνες ελεύθερα στα εδάφη της σημερινής πολιτείας Ουάσινγκτον. Γεννήθηκε το πιθανότερον το 1780. Υπερασπίστηκε τα πνευματικά του αδέρφια τόσο με το βέλος, όσο και με την εξαιρετική του ικανότητα στον λόγο∙ λέγεται μάλιστα πως διέθετε ιδιαίτερα βροντερή φωνή και ήταν εις θέσιν να ακουστεί από εκατοντάδες μέτρα απόσταση. Αναχώρησε για τ’ αστέρια πλήρης ημερών, λίγες ημέρες πριν το θερινό ηλιοστάσιο του 1866.
Ο ανθρωπολόγος Λαρς Πέρσον έχει συμπεριλάβει στο ιδιαίτερα ενδιαφέρον βιβλίο του Άκου Λευκε! ένα μέρος από τους λόγους του Σιάθ. Παρουσιάζουμε, λοιπόν, εδώ κάποια αμετάφραστα στα ελληνικά μέρη τους από τις ίδιες ομιλίες, προτείνοντας παράλληλα μια άλλη μετάφραση κάποιων ήδη μεταφρασμένων αποσπασμάτων. Πρόκειται για απαντητικές επιστολές[1] του ίδιου του Σιάθ προς τον τότε πρόεδρο των Η.Π.Α, Franklin Pierce, μεταξύ των ετών 1854-1855. Ο αρχικρατιστής επιθυμούσε ν’ «αγοράσει» την γη των Duwamish. Βεβαίως σε περίπτωση που λάμβανε αρνητική απάντηση, τον λόγο θα είχαν τα επαναληπτικά τυφέκια και οι ατσαλένιες σπάθες του ιππικού∙ τα πραγματικά οικόσημα της πολιτισμένης «δικαιοσύνης». Ας δούμε λοιπόν τι του απάντησε ο Σιάθ:
Ο μεγάλος αρχηγός στην Ουάσινγκτον μήνυσε πως θέλει να αγοράσει την γη μας. Μας στέλνει επίσης λόγια φιλίας και καλής θελήσεως. Ευγενικό εκ μέρους του, μιας και γνωρίζουμε πως έχει ελάχιστη ανάγκη το αμοιβαίο της φιλίας μας. Αλλά θα σκεφτούμε την πρότασή του, μιας και γνωρίζουμε πως, αν δεν πράξουμε αναλόγως, ο λευκός άνθρωπος είναι πιθανόν να πάρει την γη μας με τα όπλα.
Πώς είναι δυνατόν να αγοράζεις ή να πουλάς τον ουρανό; Την θέρμη ενός τόπου; Τούτη η ιδέα είναι ξένη για ’μάς. Ωστόσο, δεν είναι ιδιοκτησία μας η διαύγεια του αέρα ούτε το λαμπύρισμα των νερών. Πώς είναι δυνατόν να τ’ αγοράσετε από εμάς; Κάθε τμήμα αυτής της γης είναι ιερό για τους ανθρώπους της φυλής μου. Κάθε λαμπρή πευκοβελόνα, κάθε αμμώδης όχθη, κάθε παρουσία ομίχλης στο σκοτεινό δάσος, κάθε ξέφωτο και θορυβώδες έντομο είναι για την μνήμη και την ελεύθερη εμπειρία των συντρόφων μου ιερό.
Αντιλαμβανόμαστε πως ο λευκός άνθρωπος δεν κατανοεί τους τρόπους μας. Ένα κομμάτι της γης γι’ αυτόν είναι ίδιο κι απαράλλαχτο με το διπλανό, διότι είναι ένας ξένος, που έρχεται νύχτα, για να κλέψει ο,τιδήποτε επιθυμεί. Η γη δεν είναι αδερφή του, αλλά εχθρός του και άπαξ και την κατακτήσει, προχωρεί παρακάτω. Η ακόρεστη όρεξη του την καταβροχθίζει, αφήνοντας πίσω μόνον ερήμους. Η όψη των πόλεών σας καίει τα μάτια του ερυθρού ανθρώπου. Αλλά μάλλον αυτό συμβαίνει, διότι ο ινδιάνος είναι άγριος και δεν καταλαβαίνει.
Αν αποφασίσω να δεχθώ, θα θέσω έναν όρο. Ο λευκός άνθρωπος θα πρέπει να συμπεριφέρεται στα ζώα αυτής της γης σαν αδέρφια του. Τι είναι ο άνθρωπος δίχως αυτά; Αν όλα τα ζώα εξαφανιστούν, οι άνθρωποι θα πεθάνουν∙ το πνεύμα τους θα σβήσει μέσα στην αβάσταχτη μοναξιά∙ διότι ο,τιδήποτε συμβαίνει στα ζώα, συμβαίνει επίσης και στον άνθρωπο.
Γνωρίζουμε κάτι που ο λευκός άνθρωπος δεν θα ανακαλύψει ποτέ: ο θεός μας είναι κοινός. Μπορεί να πιστεύετε πως σας ανήκει, με τον ίδιο τρόπο που επιθυμείτε να υποδουλώσετε την γη μας. Αυτό όμως δεν ισχύει∙ είναι θεός όλων των ανθρώπων. Και η συμπόνιά του υπάρχει εξ ίσου για όλους τους ανθρώπους, ερυθρούς και λευκούς. Η γη είναι πολύτιμη για το Μεγάλο Πνεύμα. Το να καταστρέφεις την γη είναι επίδειξη μεγάλης περιφρόνησης προς τον δημιουργό της. Κι οι λευκοί κάποια στιγμή θα χαθούν –πιθανόν νωρίτερα από τους άλλους ανθρώπους. Συνέχισε να βρωμίζεις το ίδιο το κρεβάτι σου και θα έρθει μια νύχτα που θα πνιγείς στις ίδιες σου τις ακαθαρσίες. Όταν οι βούβαλοι θα έχουν όλοι σφαγιασθεί, τα άγρια άλογα θα έχουν όλα δαμαστεί, τα ιερά σημεία του δάσους θα αναδύουν την βαριά ανθρώπινη οσμή και την θέα των χιλιόχρονων βουνών θα μολύνουν τα σύρματα που τραγουδάνε[2], τι θ’ απογίνουν οι λόχμες; Τι θ’ απογίνουν οι αετοί; Και πώς θα’ ναι να λες αντίο στους κυνηγότοπους; Τα έσχατα της ζωής και το λυκαυγές του θανάτου.
Δεν υπάρχει ήσυχο μέρος στις πόλεις των λευκών. Κανένα μέρος, για ν’ ακούσεις το θρόισμα των ανοιξιάτικων φύλλων ή το σιγοπετάρισμα των φτερωτών εντόμων. Αλλά, πιθανόν, δεν κατανοώ γιατί είμαι άγριος∙ θεωρώ πως το ποδοβολητό προσβάλει απλώς την ακοή. Και ποια είναι η ουσία της ζωής, αν δεν μπορείς ν’ ακούσεις το νυχτοπούλι να θρηνεί ή τους βατράχους να καυγαδίζουν γύρω απ’ την λιμνούλα την νύχτα; Ο ερυθρός άνθρωπος προτιμά τον απαλό ήχο του αέρα, καθάριο από την μεσημεριανή βροχή ή ευωδιασμένο από το άρωμα των πεύκων. Ο αέρας είναι πολύτιμος για τον ινδιάνο, μιας κι όλα τα πλάσματα μοιράζονται την ίδια αναπνοή∙ τα ζώα, τα δέντρα, ο άνθρωπος. Ο λευκός δεν δείχνει να ενδιαφέρεται για τον αέρα που αναπνέει. Όπως κάποιος που αργοπεθαίνει για μέρες, έχει συνηθίσει στην αποφορά της μυρωδιάς του.
Ίσως και να καταλαβαίναμε αν γνωρίζαμε τι ονειρεύεται ο λευκός άνθρωπος, ποιες είναι οι προσδοκίες που περιγράφει στα παιδιά του τις μεγάλες χειμερινές νύχτες, τι είδους οράματα τους εμφυσά στο νου, για να γίνουν οι δικές τους ελπίδες για το αύριο. Αλλά εμείς είμαστε άγριοι. Τα όνειρα των λευκών μάς είναι ακατανόητα.
Κι επειδή μας είναι ακατανόητα, θα προχωρήσουμε με τον δικό μας τρόπο. Αν συμφωνήσουμε, θα είναι, για να εξασφαλίσουμε την διαμονή που μας υποσχεθήκατε. Εκεί ίσως ζήσουμε τις σύντομες μέρες μας όπως επιθυμούμε. Όταν ο τελευταίος ερυθρός άνθρωπος χαθεί από το πρόσωπο της γης και η μνήμη του γίνει μια σκιά σύννεφου που κινείται κατά μήκος του λειμώνα, αυτές οι ακτές και τα δάση θα έχουν ακόμη στην καρδιά τους τα πνεύματα των συντρόφων μου, που αγαπούν αυτή την γη, όπως το νεογέννητο αγαπά τον παλμό της μητέρας του. Αν σου πουλήσουμε την γη μας, αγάπα την όπως την αγαπήσαμε, φρόντισε την όπως την φροντίσαμε, κράτα στο νου σου την θύμηση της, όπως ήταν όταν την παρέλαβες και μ’ όλη σου την δύναμη, μ’ όλη σου την ισχύ και την θέρμη της καρδιάς, διατήρησε την για τα παιδιά σου και αγάπα την, όπως το Μεγάλο Πνεύμα μας αγαπά όλους. Ένα πράγμα να γνωρίζεις∙ ο θεός μας είναι κοινός∙ η γη είναι πολύτιμη γι αυτόν. Ακόμη κι ο λευκός άνθρωπος δεν μπορεί να ξεφύγει από την κοινή μοίρα.
[…] Οι λευκοί άνθρωποι λησμονούν το χώμα που γεννήθηκαν, όταν ο θάνατος οδηγεί την στράτα τους στ’ αστέρια. Οι δικοί μας νεκροί δεν ξεχνούν ποτέ αυτή την όμορφη γη, που είναι μητέρα των ερυθρών ανθρώπων. Είμαστε κομμάτι της κι αυτή κομμάτι δικό μας. Τα ευωδιαστά άνθη είναι αδέρφια μας∙ το ελάφι, το άλογο, ο μέγας αετός αδέρφια μας επίσης. Οι βραχώδεις κορυφές, τα ζωοφόρα λιβάδια, η σωματική θέρμη του πόνι και ο άνθρωπος∙ όλα ανήκουν στην ίδια οικογένεια.[…]
[…]Διότι, αυτή η γη είναι ιερή για εμάς. Αυτά τα νερά που λαμπυρίζουν και κινούνται σε χειμάρρους και ποτάμια δεν είναι απλώς νερό, αλλά το αίμα των προγόνων μας. Αν αναγκαστούμε να σου πουλήσουμε την γη μας, να θυμάσαι πως είναι ιερή και οφείλεις να διδάξεις στα παιδιά σου την ιερότητα της και ότι κάθε άυλη αντανάκλαση στο καθαρό νερό των λιμνών, διηγείται περιστατικά και μνήμες από την ζωή του λαού μου. Το σιγομουρμούρισμα του νερού είναι η φωνή των προγόνων μου.[…]
[…]Ο άνεμος που χάρισε στους προγόνους μας την πρώτη τους ανάσα, ο ίδιος υποδέχεται τον έσχατο στεναγμό τους. Κι αν αναγκαστούμε να σου πουλήσουμε την γη μας, οφείλεις να την διαφυλάξεις χώρια, ως μέρος ιερό, όπου ακόμη και ο λευκός άνθρωπος θα μπορεί να γεύεται τον μελωμένο από τ’ άνθη του λιβαδιού άνεμο.[…]
[…]Έχω δει μυριάδες βούβαλους να σαπίζουν στους λειμώνες, εγκαταλειμμένους απ’ τον λευκό άνθρωπο, που τους πυροβόλησε για το κέφι του, ενώ περνούσε με το τρένο. Είμαι ένας άγριος και δεν μπορώ να καταλάβω πώς είναι δυνατόν το σιδερένιο άλογο που βγάζει καπνό να είναι σημαντικότερο από τους βούβαλους που εμείς σκοτώνουμε, όχι για διασκέδαση, αλλά για επιβίωση.[…]
[…]Αυτό γνωρίζουμε∙ η γη δεν ανήκει στον άνθρωπο∙ ο άνθρωπος ανήκει στην γη. Αυτό γνωρίζουμε. Όλη η ύπαρξη είναι συνδεδεμένη, όπως το αίμα ενώνει την οικογένεια[3]. Όλη η ύπαρξη είναι ένα.[…]
σύντροφοι για την Αναρχική Απελευθερωτική δράση
[1] Ο Σιάθ δεν γνώριζε γραφή και ανάγνωση, μιας και δεν θέλησε ποτέ του να μάθει την γλώσσα του κατακτητή. Προφανώς, οι επιστολές υπαγορεύτηκαν και η μετάφραση τους στα αγγλικά έγινε ταυτοχρόνως με την καταγραφή. [2] Αναφέρεται στον τηλέγραφο. [3] (ΣτΜ) Ας μην συνδέσει ο αναγνώστης τις όποιες αναφορές περί «κοινού αίματος» με εξουσιαστικά και αντιανθρώπινα ιδεολογήματα∙ θα είναι μια άκρως λανθασμένη προσέγγιση. Εξ άλλου ο απολίτιστος λόγος αναδεικνύει την ενότητα της ύπαρξης και όχι τον κατακερματισμό της.