Homo Neanderthalensis: Συμπόνια, αλληλοβοήθεια και καλοσύνη στον κόσμο των «βάρβαρων» προγόνων μας
Συχνά κάνουμε λόγο για την σύνδεση των πάντων σε ένα δίκτυο. Το δίκτυο αυτό ο «σύγχρονος» άνθρωπος το αποδίδει στα τεχνολογικά μέσα και στις ηλεκτρονικού τύπου συνδέσεις. Ωστόσο, η αρχική σύνδεση των πάντων είχε άλλα ποιοτικά χαρακτηριστικά. Μάλιστα, θα μπορούσε να πει κανείς ότι κάθε ανθρώπινη κοινωνία έχει τις συνδέσεις που της ταιριάζουν κι ίσως της αξίζουν κιόλας, με την έννοια ότι συνδέεται σύμφωνα με το πού προσανατολίζει τις προσπάθειές της. Εμείς ο μόνος τρόπος που επιδιώκουμε ως επί το πλείστον είναι να συνδεθούμε διαδικτυακά. Άλλοτε, όμως, αναζητούσαν διαφορετικούς τρόπους σύνδεσης από τους δικούς μας, εστιασμένοι στην φροντίδα, την συνύπαρξη, την ενότητα όλων με όλους και όλα.
Έτσι, δεν είναι λίγες φορές που μικρές κοινότητες ανθρώπων εστίαζαν ή και εστιάζουν στην αρμονία με τον φυσικό κόσμο ή στην αλληλοβοήθεια. Μέσα από περίπλοκα και περίτεχνα συστήματα σκέψης (γλώσσα, θρησκεία, λήψη κοινών αποφάσεων) απέδιδαν ψυχή και πρόσωπο σε κάθε αντικείμενο φυσικό ή παρασκευασμένο από ανθρώπινο χέρι.
Αν πάμε ακόμη πιο πέρα, όπου ο λεγόμενος υλικός πολιτισμός ήταν περιορισμένος ή μας άφησε ελάχιστα ίχνη, στους θεωρούμενους προγόνους μας τους Νεάντερνταλ, θα διαπιστώσουμε μάλλον μια ακόμη πιο σύνθετη και βαθιά σύνδεση, όπως μαρτυρούν οι νέες έρευνες, που παρουσιάζονται παρακάτω. Συνηθίζεται να κατονομάζουμε κάποιον βάναυσο άνθρωπο ή ανόητο και απερίσκεπτο ή αφελή ως «Νεάντερνταλ». Τονίζουμε ότι ο «μακρινός μας πρόγονος» ήταν μάλλον ηλίθιος και εμείς εξελιγμένοι. Οπότε, όταν κάποιος εκδηλώνει μια καταστροφική ηλιθιότητα, τότε εύκολα χαρακτηρίζεται ως «ηλίθιος πρωτόγονος». Τελικά, όπως όλα δείχνουν, οι «ηλίθιοι πρωτόγονοι» είμαστε εμείς, όταν χρησιμοποιούμε τον όρο Νεάντερνταλ υποτιμητικά.
Δείχνει ακόμη ότι η εξέχουσα θέση που αποδίδουν οι περισσότερες σύγχρονες κοινωνίες στην εξαπάτηση και την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο –σε βαθμό μάλιστα να ταυτίζεται η απάθεια και η εκμετάλλευση με την ευφυΐα και ευστροφία– ήταν αυτή που συνέβαλε στην επικράτηση και επιβολή τους. Οι ευαίσθητοι και τρυφεροί Νεαντερντάλιοι ίσως εξολοθρεύθηκαν από τους βάναυσους Sapiens Sapiens, όχι επειδή ήταν ανόητοι και αφελείς, αλλά επειδή δεν μπορούσαν να φανταστούν τον κόσμο χωρίς συμπόνια. Δεν μπορούσαν να φανταστούν τον κόσμο χωρίς τα πάντα να συνδέονται με κοινή προσπάθεια, ευαισθησία και ειλικρίνεια. Αν αφανίστηκαν οι «καλοί», δεν είναι να απορούμε πώς φτάσαμε ως εδώ, στο «σιδηρούν γένος».
Τους αποδίδεται συχνά η εικόνα του κτηνώδους και άσπλαχνου, αλλά οι σύγχρονες έρευνες αποκάλυψαν πόσο γνώριμη και αποτελεσματική ήταν η υγειονομική περίθαλψη στους Νεάντερταλ.
Η μελέτη του Πανεπιστημίου του York αποκαλύπτει ότι η υγειονομική περίθαλψη στους Νεάντερταλ δεν έχει ληφθεί υπ’ όψη και ήταν υψηλής αποτελεσματικότητας, αναιρώντας τις αντιλήψεις μας ότι ήταν «βάρβαροι» σε σύγκριση με τους σύγχρονους Homo Sapiens.
Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η φροντίδα που παρείχαν ήταν μια ευρέως διαδεδομένη συνήθεια και θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται ως «μια συμπονετική και με γνώση ανταπόκριση στους τραυματισμούς και τις ασθένειες».
Είναι γνωστό ότι οι Νεάντερνταλ μερικές φορές παρείχαν φροντίδα στους τραυματίες, αλλά η νέα ανάλυση από την ομάδα του York δείχνει ότι πραγματικά έχαιραν φροντίδας από τους συντρόφους τους, ανεξάρτητα από το επίπεδο της ασθένειας ή του τραυματισμού κι ότι περισσότερο βοηθούσαν τους άλλους παρά τον εαυτό τους.
Η κύρια συγγραφέας του άρθρου Dr Penny Spikins, λέκτορας (senior lecturer) στην Αρχαιολογία της Ανθρώπινης Προέλευσης του πανεπιστημίου του York, δήλωσε: «τα ευρήματά μας δείχνουν ότι οι Νεάντερνταλ δεν σκέφτονται με όρους του αν οι άλλοι, μπορούν να τους ανταποδώσουν τις προσπάθειές τους, απλώς ανταποκρίνονταν στα συναισθήματά τους, όταν έβλεπαν τους αγαπημένους τους να υποφέρουν».
Τα περισσότερα άτομα που μελέτησαν οι αρχαιολόγοι είχαν σοβαρό τραυματισμό κάποιου είδους, με έντονες παθολογίες, με έμφαση σε μια σειρά εξουθενωτικών καταστάσεων και τραυματισμών.
Σε κάποιες περιπτώσεις οι τραυματισμοί συνέβησαν πολύ πριν το θάνατο και θα απαιτούσαν παρακολούθηση, μαλάξεις, αντιμετώπιση του πυρετού και φροντίδα της υγείας τους, σύμφωνα με τη μελέτη.
Η ανάλυση ενός άνδρα ηλικίας περίπου 25-40 ετών, όταν πέθανε, αποκάλυψε μια σειρά προβλημάτων που δείχνουν κακή υγεία, συμπεριλαμβανομένης μιας εκφυλιστικής νόσου της σπονδυλικής στήλης και των ώμων. Η κατάστασή του θα εξασθενούσε τη δύναμή του τον τελευταίο χρόνο της ζωής του και θα περιόριζε σοβαρά την ικανότητά του να συνεισφέρει στην ομάδα. Ωστόσο, οι συντάκτες της μελέτης υποστηρίζουν ότι παρέμεινε μέλος μιας ομάδας, καθώς τα αρθρωτά του υπολείμματα στη συνέχεια θάφτηκαν προσεκτικά.
Η δρ. Spikins πρόσθεσε: «Πιστεύουμε ότι η κοινωνική σημασία του ευρύτερου προτύπου της υγειονομικής περίθαλψης έχει παραβλεφθεί και οι ερμηνείες μιας περιορισμένης ή υπολογισμένης ανταπόκρισης έχουν επηρεαστεί από τις προκαταλήψεις ότι οι Νεάντερνταλ ήταν «διαφορετικοί» ή και βάναυσοι. Ωστόσο, μια λεπτομερής εξέταση των αποδεικτικών στοιχείων στο κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιό τους αποκαλύπτει μια διαφορετική εικόνα.
«Η ομοιότητα της υγειονομικής περίθαλψης του Νεάντερνταλ με αυτή των μεταγενέστερων περιόδων αποτελεί σημαντικό συμπέρασμα. Υποστηρίζουμε ότι η οργανωμένη, με γνώσεις και φροντίδα, υγειονομική περίθαλψη δεν είναι μοναδική στο είδος μας, αλλά μάλλον έχει μια μακρά εξελικτική πορεία».
Η μελέτη έχει εν μέρει υποστήριξη από το Ίδρυμα John Templeton και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό World Archaeology.
σύντροφοι για την Αναρχική απελευθερωτική δράση
Το πλήρες άρθρο διαθέσιμο εδώ:
https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/00438243.2018.1433060
Περιγραφή του άρθρου και πηγή της μετάφρασης εδώ:
Δημοσιεύθηκε στην ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φ. 181, Απρίλιος 2018